• Economie
• Financiën
• Vastgoed
• Vacatures
• ICT
• Marketing
• Wonen
• Lifestyle
• Cultuur
• Groene tips
• Events
• Hotels/Restaurant
• Recreatie
• Zorg
• BusinessPortHolland
• Sustainable value
• Wetenschap/Innovatie
• Internet /Social media
• Jong blijven/Beauty
• Sport
• Natuur/Adventure
• Vakantie/Travel

Vastgoed eenvoudig rendabel verduurzamen

-

Bestaande kantoren, woningen en bedrijfsruimten zijn met eenvoudige ingrepen financieel
rendabel te verduurzamen.

NVM deel 4:
De praktijk moet dat werkende weg gaan leren. Het gasloos maken van gebouwen is nog niet in alle gevallen gunstig. Dit concludeert Prof. dr. Tom Berkhout MRE MRICS in zijn onderzoek “Praktijkhandreiking taxeren duurzaam vastgoed deel II. Van ‘bruin’ naar ‘lichtgroen’, ‘donkergroen’ en gasloos vastgoed”. Het onderzoek werd verricht in opdracht van NVM Business en vormt een actualisering en uitbreiding van de praktijkhandreiking die vorig jaar verscheen.



NVM PDF Vastgoed Praktijkvoorbeelden Duurzaam Renoveren


Berkhout werkte samen met zes NVM-taxateurs en Koëter vastgoedadviseurs. Met dit onderzoek van twaalf vastgoedobjecten zijn direct herkenbare praktijkvoorbeelden beschikbaar. Vastgoeddeskundigen kunnen hun eigen cases hieraan spiegelen. Daarmee bieden de casestudies actuele, interessante en ook nieuwe inzichten. De uitkomsten van het onderzoek zijn gepresenteerd op de zevende editie van NVM Business Innovatie 2023. De onderzoeksgroep werkte voor twaalf vastgoedobjecten een aantal scenario’s uit. Het onderzoekrapport is, zo blijkt uit de reacties op de vorige praktijkhandreiking, een degelijk discussiestuk om de verduurzaming van vastgoed in cursussen en opleidingen uit te diepen en verder vorm te geven.

Scope
Tom Berkhout over de scope van de studie: “We hebben ons gericht op mitigatie op gebouwniveau, oftewel het nemen van maatregelen in een gebouw om de uitstoot te verminderen en energiezuinig te maken. Het is evident dat verduurzamen loont, maar daarbij moeten wel de juiste afwegingen worden gemaakt. Eenvoudige ingrepen kunnen al gauw een grote labelsprong opleveren. Voor oudere gebouwen bestaat wel degelijk een businesscase om te verduurzamen.”

Berkhout vervolgt: “Specialistische juridische, bouwkundige en installatietechnische kennis is nodig om een goed oordeel te kunnen vellen over de voorgestelde gebouwaanpassingen. Vooral ook om onnodig dure investeringen te voorkomen. De taxateur zal daarom goed met deze partijen moeten samenwerken en gaandeweg nieuwe kennis en vaardigheden moeten opdoen.”

Versnelling verduurzaming
Irene Flotman, voorzitter van NVM Business en Alwin Driessen, NVM Business bestuurslid met portefeuille taxeren zien de bewustwording rondom ESG en de positieve impact op onze leefomgeving versneld toenemen. De verbreding en de verdieping van kennis gaan daarmee direct leiden tot een verdere versnelling van de verduurzaming van commercieel vastgoed.

Irene Flotman: “Vorig jaar hebben we al geconstateerd dat label C voor kantoren niet het eindpunt was. Met alle regelgeving uit Europa, worden de eisen de komende jaren verder aangescherpt. En terecht, we zullen als land echt toe moeten naar een meer duurzame inrichting van de samenleving. Vastgoed draagt daar ook zijn steentje aan bij.”

Alwin Driessen: “Met de nieuwe duurzaamheidsparagraaf in taxatierapporten kan geen enkele taxateur in 2024 meer om het thema heen. Waar klimaatmitigatie onder de “E” van environment nu een hoofdrol heeft gekregen in het taxatierapport wordt deze de komende jaren verder uitgewerkt met investeringsaspecten gericht op klimaatadaptatie, circulaire gebouweconomie, de “S” van social en de “G” van governance. En dat is ook niet meer dan logisch als we willen werken en verblijven in een duurzame werk- en woonomgeving met dito vastgoed.”





VIDEO'S INTERVIEWS NVM BUSINESS INNOVATIE 2023:
Samen verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst
Klimaatlabel en CO2-belasting op vastgoed zijn straks een feit

Vastgoedprofessionals moeten zich voorbereiden op de beprijzing van klimaatschade, de komst van een klimaatlabel en CO2-belasting op vastgoed. Tot deze consensus kwamen de sprekers op de zevende editie van NVM Business Innovatie 2023. ‘Als we toekomstige klimaatschade niet zelf inprijzen doen toezichthouders het straks met de botte bijl.’

Een slordige 500 NVM Businessleden en hun relaties kwamen 30 november 2023 bijeen in Circa Amsterdam, de eerste circulaire evenementenlocatie van Nederland. Met de keuze voor dit ultra duurzame gebouw bekrachtigde NVM Business haar innovatiemotto: verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst. Het ovalen gebouw parallel aan het spoor bij station Sloterdijk voorzag ook presentator Jeroen Pauw van nieuwe energie. Samen met medepresentator en nieuwe NVM Business-voorzitter Irene Flotman gaf hij een strakke, dynamische en onderhoudende talkshow ten beste. De sprekers – gedreven groene koplopers in het vastgoed – verhoogden de urgentie nog eens met dringende oproepen aan hun branchegenoten.

Menu
1. Cees van der Spek
2. Maaike Perenboom
3. Nils Kok
4. Saman Mohammadi
5. Boris van der Gijp
6. Tom Berkhout
7. Anne-Marie Rakhorst
8. Mathijs Bouman
Fotogalerij

1. Maak de stad weer voor de mensen

Cees van der Spek
global corporate relations & marketing director EDGE
Hoewel de rente en bouwkosten hoog zijn, blijft EDGE ‘bruine’ gebouwen kopen die we herontwikkelen naar donkergroen. Ondanks de slechte conjunctuur blijft er namelijk enorm veel vraag naar groene gebouwen. De generatie-Z gaat niet meer naar oude kantoren met slechte lucht zonder groen en natuurlijk licht. De vastgoedsector moet ook stoppen met het ontwikkelen van saaie gebouwen. De Britse architect Thomas Heatherwick heeft onderzocht dat saaie, zielloze gebouwen ons ziek, gestrest en depressief maken. Hij pleit voor uitnodigende, menselijke gebouwen die de ziel voeden. Ook in Nederland is het onze taak als vastgoedprofessionals de stad weer voor de mensen te maken.

Video
2. Waardeer ook de ecologische en sociale waarden

Maaike Perenboom
circulair strateeg en projectontwikkelaar Synchroon
Nu worden de ecologische en sociale waarden van een vastgoedproject niet gewaardeerd, terwijl het ons wel veel tijd en geld kost. De recessie en de hoge rente maakt het duurzame projectontwikkelaars niet makkelijker. Het meest kansrijk zijn gemengde binnenstedelijke projecten, merken we uit de belangstelling hiervoor vanuit de G5-steden. Volgens de laatste klimaatscenario’s van het KNMI en Deltares gaat de zeespiegelstijging steeds sneller. Synchroon bereidt zich voor op scenario’s dat het water meters hoger komt. In onze acquisities zijn bodem en water een belangrijk uitgangspunt. Onze focus verleggen we wel wat meer richting het oosten van het land boven NAP.

Video
3. De discount op bruine kantoren is 40 procent

Nils Kok
professor Real Estate Finance Maastricht University
De groene premie van de bovenkant van de kantorenmarkt bedraagt gemiddeld 7 procent in de VS en 4 procent in Nederland. De bezettingsgraad is 7 procent hoger in de VS en 5 procent in Nederland. De bruine discount is veel hoger. Sinds de aankondiging van de energielabel-C-eis in 2017 in Nederland is de onderkant van de markt in elkaar gestort. In 2022 bedroeg de daling 40 procent, gecorrigeerd voor locatie en andere kenmerken. Er komt straks een klimaatlabel en een energielabel voor het binnenklimaat. NVM Businessleden vervullen hierin een cruciale rol. Neem je opdrachtgevers hierin mee, maak de markt beter en transparanter en omarm de toekomst.

Videospeler
4. Er ontstaat een eerlijke prijs voor circulariteit

Saman Mohammadi
ceo RE:Born
Functievrije gebouwen kunnen de tand des tijds doorstaan en verkleuren naar zorg, hotel, kantoor of wonen. Gebouwen die niet meer voldoen bestaan altijd nog uit grondstoffen die we weer voor nieuwbouw kunnen gebruiken. Volgend jaar verwacht ik een echte doorbraak van circulair bouwen. De gemeente Amsterdam en Utrecht gaan in 2024 per ton bespaarde CO2-massa letterlijk geld betalen aan ontwikkelaars. Amsterdam betaalt 500 euro per ton, Utrecht zelfs 875 euro. Bij 4.500 ton gerecycled beton, waarvan de helft uit CO2 bestaat, praat je dus over 2 miljoen euro die de gemeente gaat betalen. Hiermee komt er een fair price voor circulariteit.

Video
5. Zonder bruine discount is herontwikkeling onrendabe
l
Boris van der Gijp
directeur vastgoed Achmea Real Estate
Van onze portefeuille van 13 miljard euro bestaat 9 miljard uit woningen. We hebben net vastgesteld dat we hierop een CO2-reductie van 52 procent hebben gerealiseerd. De Parijsdoelen hebben we dus ruim voor 2030 behaald. De grootste opgave ligt bij de bestaande vastgoedvoorraad. Achmea Real Estate gaat een woningfonds van 1 miljard euro oprichten met bestaande niet-duurzame woningen die we gaan vergroenen. De kosten van verduurzaming moeten we dan wel terugzien in de taxaties. De discount op E- en F-vastgoed hebben we nodig om een herontwikkeling rond te rekenen. We rekenen daarvoor op de taxateurs van NVM Business.

Video
6. Maak taxateur niet verantwoordelijk voor alles

Tom Berkhout
professor Real Estate Nyenrode Business Universiteit
Ik voel niets voor een grotere rol van taxateurs. De AFM heeft mij advies gevraagd over het taxeren van klimaatrisico’s in de gebouwde omgeving. Die tellen voor mij alleen als ik het terugzie in de prijsvorming. Dat is niet het geval, dus heeft het nu geen zin. Het is ook niet eerlijk alle verantwoordelijkheid neer te leggen bij taxateurs. Het is een investeringsvraag. Zolang de markt slechte energielabels en CO2-reductie niet inprijst, doen taxateurs dat ook niet. Om een goede groene waardebepaling te doen moet hij verstand hebben van installatietechniek en bouwkunde. Daarmee vraag je teveel van taxateurs.

Video
7. Circulaire en energiepositieve vastgoedontwikkeling is al mogelijk

Anne-Marie Rakhorst
ondernemer, investeerder, toezichthouder en spreker, Duurzaamheid.nl
We mogen als vastgoedsector wel wat trotser op onszelf zijn. Nederland is wereldwijd de koploper in circulair bouwen, of het nu om houten gebouwen of circulaire 3D-geprinte bruggen gaat. Wat we hier in bestaand stedelijk gebied doen, is moeilijker en innovatiever dan een hele nieuwe stad vanuit de tekentafel in China bouwen. Al die expertise kunnen jullie aanboren en toepassen in eigen projecten. De oude manier van denken en oude verdienmodellen moeten we echter loslaten. Circulaire en energiepositieve vastgoedontwikkeling met duurzame mobiliteit is gewoon mogelijk, zolang eindbeleggers een langetermijn horizon hebben. De energietransitie is een grondstoffenverhaal. Een gebouw is een verzameling legoblokjes die je kan opknippen en 100 procent hergebruiken.

Video
8. Bereid je nu voor op C02-belasting vastgoed

Mathijs Bouman
econoom en journalist
Een gamechanger voor de vastgoedmarkt is European Trading System 2. ETS2 gaat vanaf 2027 gelden voor de gebouwde omgeving en mobiliteit. Feitelijk komt er daarmee een CO2-belasting voor alle gebouwen die tijdens bouw en exploitatie C02 uitstoten. Projectontwikkelaars of beleggers hoeven niet zelf die CO2-rechten te betalen. Dat doen de energiebedrijven, die de kosten uiteraard verhalen op derden. De opbrengst van ETS2 van tientallen miljarden vloeit echter grotendeels terug in een sociaal fonds, waarmee verduurzamingsprojecten worden gefinancierd.

Een slim vastgoedbedrijf gaat er nu mee aan de slag om zichzelf in 2026 – als het sociaal fonds open gaat – een goede uitgangspositie te garanderen.

Video
Fotogalerij

NVM Business
Postbus 2222
3430 DC Nieuwegein
(030) 608 51 85
NVM

Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met NVM-woordvoerder Marc van der Lee, 06 – 21 47 76 27 of via de email: m.vanderlee@nvm.nl

NVM Taxeren Duurzaam Vastgoed 2023 4